Bộ Tam Sên là lễ vật không thể thiếu trong các buổi lễ cúng của người Việt. Hình ảnh bộ Tam Sên gắn liền với các buổi cúng khai trương, động thổ, cúng mụ, Thần Tài, nhà mới,… Vậy bộ Tam Sên là gì, gia chủ cần chuẩn bị những gì cũng như sử dụng lễ vật này trong các buổi lễ cúng nào? Tất cả thông tin và lưu ý sẽ được Đồ cúng Vạn Sự giới thiệu chi tiết tại bài viết bên dưới.
Bộ Tam Sên là gì?
Theo tín ngưỡng nhân gian, bộ Tam Sên đại diện cho ba yếu tố Thổ – Thủy – Thiên. Đây là ba lễ vật không thể thiếu trong các mâm cúng dân lên thần linh vào những dịp đặc biệt.
Tuy nhiên, việc chuẩn bị bộ Tam Sên chỉ có trong phong tục của người Nam Bộ và không hiện diện tại mâm cúng của người Bắc Bộ hay Trung Bộ.
Tam Sên tượng trưng cho điều gì?
Tam Sên tượng trưng cho ba loài sinh vật sinh sống ở ba môi trường khác nhau.
- Sinh vật sống trên mặt đất (đại diện của Thổ).
- Sinh vật sống dưới nước (đại diện của Thủy).
- Sinh vật bay trên trời (biểu tượng của Thiên).
Ngoài cái tên Tam Sên, những lễ vật này còn được gọi là tam sinh hoặc tam sanh tùy theo từng khu vực Nam Bộ.
Bên cạnh đó, theo tâm linh, Đức Phật đã chia các sinh vật trên trời dưới đất thành bốn loại sanh như sau:
- Thai sinh: những sinh vật có thể mang thai.
- Thấp sinh: những loài vật được sinh ra trong môi trường ẩm thấp ngoài tự nhiên.
- Noãn sinh: chỉ những loài được sinh ra từ trứng.
- Hóa sinh: là những loại do biến hóa mà được sinh ra.
Ý nghĩa của bộ Tam Sên trong mâm cúng của người Việt
Những ý nghĩa bên dưới là lý do vì sao bộ Tam Sên trở thành một trong những hình ảnh quen thuộc trong buổi lễ cúng của người Việt:
- Tượng trưng cho ba yếu tố Thổ – Thủy – Thiên.
- Mang ý nghĩa vẹn toàn, cao cả và tốt đẹp theo quan niệm của ông cha ta.
- Là lễ vật thành tâm dâng lên Thần Linh nhằm cảm ơn những điều họ đã phù trợ cho ta.
- Thể hiện gia chủ là người am hiểu phong tục, lễ nghĩ và tâm linh.
- Giúp tạo nên một tâm thế thoải mái, vui vẻ trong công việc.
Bộ Tam Sên bao gồm những lễ vật nào?
Bộ Tam Sên là lễ cúng mà mỗi gia đình dùng để dâng lên Thần Linh. Vì vậy phải luôn đảm bảo đó là những thực phẩm sạch và tươi ngon nhất. Điều này nhằm thể hiện lòng thành của gia chủ và các thành viên trong gia đình đối với các đấng. Từ đó những điều cầu xin có thể được các Ngài chấp thuận.
Một Bộ Tam Sên gồm những lễ vật bên dưới:
- 1 miếng thịt ba chỉ luộc – Tượng trưng cho Thổ.
- 3 con tôm hoặc 1 con cua luộc – Tượng trưng cho Thủy.
- 1 quả trứng gà hoặc trứng vịt – Tượng trưng cho Thiên.
Lễ cúng nào sử dụng bộ Tam Sên?
Sử dụng bộ Tam Sên khi cúng những dịp sau:
- Bộ Tam Sên cúng thôi nôi;
- Bộ Tam Sên cúng khai trương;
- Bộ Tam Sên cúng Thần Tài, Thổ Địa;
- Bộ Tam Sên cúng đầy tháng bé trai;
- Bộ Tam Sên cúng động thổ;
- Bộ Tam Sên cúng mụ;
- Bộ Tam Sên cúng cuối năm – Tất niên;
- Bộ Tam Sên cúng sửa nhà.
Những lễ vật khác đi kèm với bộ Tam Sên trong lễ cúng
Bên cạnh bộ Tam Sên, tùy vào từng buổi thờ cúng mà các lễ vật khác đi kèm sẽ có sự khác nhau. Tuy nhiên, tất cả lễ vật đều có thể dễ dàng tìm thấy ở trong đời sống hàng ngày. Vậy nên tùy vào điều kiện tài chính, các gia đình có thể yên tâm chuẩn bị mâm cúng đầy đủ nhất dâng lên Thần Linh.
Tìm hiểu các lễ vật khác đi kèm cùng với bộ Tam Sên trong buổi lễ cúng:
- Xôi chè;
- Nước uống;
- Mâm ngũ quả;
- Hoa cúc kim cương;
- Đèn cầy;
- Nhang rồng phượng;
- Gạo hũ trắng;
- Trà khô bắc;
- Rượu nếp;
- Giấy cúng động thổ;
- Trầu cau tươi;
- Bánh kẹo;
- Cháo trắng;
- Bánh hỏi.
Đặc biệt, dù chuẩn bị cho bất kỳ buổi lễ cúng nào, hãy luôn đảm bảo lễ vật của bạn là những đồ tươi ngon nhất.
Câu hỏi về bộ tam sanh
Cúng Thần Tài trứng sống hay chín?
Như đã đề cập ở trên, trong mâm cúng Thần Tài, Thổ Địa hay bất kỳ lễ cúng nào khác như cúng khai trương, đầy tháng, thôi nôi,… thì bạn đều nên sử dụng trứng đã được luộc chín.
Cúng Tam Sên xong có ăn được không?
Nhiều người vẫn thắc mắc cúng Tam Sên xong có ăn được không. Câu trả lời là có. Vì theo tín ngưỡng dân gian của ông bà ta, bộ Tam Sên là lộc và việc ăn đồ cúng sẽ mang lộc đến cho các thành viên.
Vậy nên với những lễ vật như trái cây hay chè xôi, hãy chia đều cho mọi người trong nhà. Tuyệt đối đừng chia cho người ngoài vì sẽ bị mất lộc của bạn.
Những lưu ý khác
- Đặt Bộ Tam Sên thấp dưới đất và hướng về phía cửa chính.
- Luôn ghi nhớ thắp hương cho Thần Tài, Thổ Địa vào 6 – 7h sáng và 6 – 7h chiều mỗi ngày. Mỗi lần thắp 5 nén hương.
- Thường xuyên thay nước trong bình hoa và thay nước uống mỗi ngày trong khi thắp nhang.
- Không được để những loài vật khác đến gần bàn thờ Thổ Địa.
- Sau khi cúng xong, hãy giữ lại gạo và muối để lấy lộc. Tuyệt đối không được đem hai vật này rải ra ngoài sân.
- Vàng mã, quần áo giấy sau khi cúng xong thì mang đi đốt.
- Đứng từ phía ngoài để rẩy rượu và nước cúng vào trong nhà. Hành động này tượng trưng cho việc rước lộc vào nhà.
