Trong tập tục thờ cúng của người Việt Nam, ngoài thờ cúng tổ tiên, Phật A Di Đà hay Mẹ Quan Âm thì bà Cô Tổ trong dòng họ cũng được người ta kính cẩn tôn thờ. Vậy bà Cô Tổ là ai và đồ lễ cúng bà Cô Tổ cần những vật gì? Bài viết sau đây do Vạn Sự cung cấp sẽ cho bạn thêm kiến thức thú vị về vị tiền bối này trong gia tộc nhé!
Bài viết liên quan
Bài cúng rước ông bà ngày 30 tết
Văn Khấn Bài cúng giỗ CHA MẸ chuẩn nhất năm 2021
Cúng đưa ông bà ngày 25 tháng chạp
1. Bà Tổ Cô là ai?
Bà Cô Tổ hay được gọi là Bà Tổ Cô, đó là tên gọi chung để chỉ những người đã mất trong gia tộc. Họ là những thiếu nữ mất đi khi còn trẻ, chưa chồng chưa con, thường là những người gặp tai nạn, bệnh tật và mất bất ngờ khi đang ở độ tuổi còn xuân xanh độ 18 đôi mươi.
Chính vì qua đời khi còn quá trẻ, họ còn nhiều tâm nguyện chưa hoàn thành, nhiều ước muốn còn dở dang và còn nhiều vấn vương với người thân, nên những vị này thường lưu luyến cõi hồng trần, khó dứt duyên trần để chuyển thế đầu thai. Vong linh của họ chọn ở lại trong gia tộc, dõi theo con cháu hậu thế, những vong hồn linh thiêng hơn đôi khi có thể hiển linh, giúp đỡ con cháu đời sau.
Theo lời kể của cha mẹ và ông bà, Bà Tổ Cô thường sẽ ở lại phù hộ độ trì, bảo vệ bình an cho gia đình, nhất là các cháu nhỏ trong gia tộc. Việc làm này của Bà Tổ Cô có lẽ xuất pháp từ nguyên nhân ra đi khi còn quá trẻ. Họ để lại nhiều đau thương và nuối tiếc cho gia đình, và có lẽ những vị này mong muốn phù hộ độ trì, bảo vệ con cháu đời sau, giúp con cháu có thể tránh được số kiếp không may mắn như bản thân mình.
Gia tộc tin vào sự linh thiêng của những bà Tổ Cô, tin rằng bà Tổ Cô thường xuyên hiển linh giúp đỡ con cháu hậu thế, họ không chỉ có thể bảo vệ bình an cho gia đình mà còn bảo hộ gia tộc khỏi các thế lực tà ma quỷ quái quấy nhiễu gia đình. Chẳng những thế, họ còn ban phát tài phát lộc, sức khỏe cũng như hạnh phúc cho cả gia tộc. Những vị này không đơn giản là những vong hồn vương vấn cõi trần nữa mà đã nhập Thánh theo hầu các Thánh Mẫu, Thánh Cô hoặc nhập vào cửa Phật theo hầu các vị Đức Phật nên có quyền năng rất lớn.
2. Cúng bà Tổ Cô bao gồm những gì?
Ngày nay, các gia đình thường cúng bà Tổ cô vào dịp giỗ Tết như thờ cúng bàn thờ gia tiên. Và điều quan trọng là người thực hiện nghi lễ này phải là người trưởng thành trong gia đình. Bên cạnh đó, người thờ cúng cũng cần thành tâm cúng bái và nghiêm túc, kính trọng.
Theo thông tục thờ cúng, bàn thờ bà Tổ cô trong gia đình sẽ có những vật phẩm như sau:
- Bài vị.
- Đèn cầy.
- Bát hương.
- Ly nước hoặc ly rượu trắng.
- Đĩa trầu cau tươi.
- Chén nước.
Tuy nhiên việc cúng bà Tổ Cô cũng được chuẩn bị đồ cúng theo vai vế và thứ bậc
2.1 Đối với người cúng bái ngang hàng hoặc vai vế lớn hơn Bà Cô Tổ
Nếu những người còn sống là anh chị, cô dì chú bác hoặc những người bề trên của Bà Tổ Cô, khi cúng bái Bà chỉ cần thành tâm tưởng nhớ và thắp hương chứ không cần thiết phải có lễ vật hay mâm cúng thịnh soạn khi cúng.
Nếu có lòng hơn, họ có thể chuẩn bị ấm trà mạn hoặc 3 ly nước sống và đặt lên bàn thờ của Bà khi lên hương.
2.2 Đối với người cúng bái có vai vế thấp hơn Bà Tổ Cô
Với những người có vai vế thấp hơn Bà, thuộc hàng con cháu, khi thờ cúng Bà Tổ Cô thì cần phải có lễ vật đi kèm. Khi dâng lễ vật lên Bà là phải nghiêm túc thành tâm, thành kính. Lễ vật thờ cúng Bà Tổ Cô không bắt buộc tuân theo một quy tắc nào về số lượng, chủng loại hay vật phẩm. Quan trọng nhất là những vật phẩm này phải còn mới và tươi ngon, không bị ôi thiu và người dâng lễ phải thật lòng muốn chuẩn bị các vật phẩm đó và tự mình dâng lên bà.
Ngược lại, nếu người thờ cúng không thành tâm thành kính, cúng cho có lệ chỉ để cầu mong tài lộc đơn thuần thì dù có mâm cao cỗ đầy đến đâu, vật phẩm sang trọng đắt tiền như thế nào cũng không được phù hộ độ trì cho những lời cầu khấn được thành hiện thực.
Tuy nhiên theo các nhà tâm linh học, thì một mâm cúng Bà Tổ Cô đầy đủ nhất bao gồm những vật phẩm sau đây:
+ Hoa dâng lên Bà phải là hoa tươi, không được dùng hoa dại, hoa dại hay hoa đã úa tàn. Nên chọn các loại hoa như hoa cúc, hoa mẫu đơn, hoa ly hoặc hoa lay ơn,…
+ Một dĩa trái cây tươi, gồm 5 loại khác nhau, 5 loại quả này tượng trưng cho ngũ phúc. Không được sử dụng quả thối, quả dập và quả có mùi nồng nặc, khó ngửi.
+ Hương, đèn, nến.
+ Trầu cau, trà mạn, thuốc lá.
+ Bia hoặc rượu trắng chưa qua sử dụng.
+ Oản đỏ.
+ Một mâm vàng mã và quần áo, ngựa xe để hóa cho Bà Tổ Cô khi cúng xong.
Bên cạnh đó còn một mâm thức ăn thịnh soạn bao gồm những đồ mặn sau:
+ Xôi hoặc bánh chưng (thường là xôi đậu hoặc xôi gấc)
+ Gà luộc.
+ Bộ tam sên gồm tôm luộc, trứng luộc và khổ thịt lợn luộc.
+ Vài món rau xào, miến xào…
+ Một vài món canh.
Ngoài ra, nếu con cháu trong gia đình nắm được sở thích ăn uống của bà lúc sinh thời thì nên cúng những món ăn theo sở thích ăn uống của Bà. Có thể tham khảo thêm cách chuẩn bị các món ăn phù hợp trên blog ẩm thực ykmusa.com
3. Cách thờ cúng Bà Tổ Cô chuẩn nhất
3.1. Hướng dẫn lập bàn thờ
Bàn thờ Bà Tổ Cô có thể đặt chung với bàn thờ gia tiên hoặc lập bàn thờ riêng tùy điều kiện của gia đình. Tuy nhiên, tuyệt đối bàn thờ Bà Tổ Cô không được cao hơn bàn thờ gia tiên, yêu cầu bắt buộc là phải đặt thấp hơn bàn thờ gia tiên hoặc bát hương thờ Bà đặt thấp hơn bát thờ gia tiên nếu đặt chung một bàn thờ.
Trên bàn thờ Bà, không cần bày trí cầu kỳ, chỉ cần di ảnh hoặc bài vị của người đã khuất, bát hương cùng đôi đèn hoặc nến. Gia đình cũng có thể thờ cúng chung các Bà Tổ Cô cùng 1 bàn thờ hoặc thờ cúng riêng từng Bà tùy điều kiện gia đình và không gian thờ cúng rộng rãi hay không.
3.2. Ngày thờ cúng
Bà Tổ Cô là những vị tiền bối có vong linh vô cùng linh thiêng trong gia tộc vì thế nên thường xuyên thờ cúng Bà. Những ngày cúng bái Bà tốt nhất trong năm là ngày sóc vọng, ngày giỗ của Bà Tổ Cô và ngày đầu năm mới. Nếu Bà đã mất quá lâu và không rõ ngày mất để cúng giỗ, gia chủ có thế lấy ngày giỗ tổ của dòng họ để thờ cúng bà.
Ngoài ra, những ngày mùng 1 đầu tháng hoặc ngày rằm 15, gia chủ cũng có thể dâng hương thờ cúng Bà để nhận được nhiều tài lộc và bình an trong tháng.
3.3. Quy trình thờ cúng
Để cúng Bà Tổ Cô, gia chủ nên lựa chọn những giờ đẹp trong ngày để thờ cũng như giờ Tốc Hỷ, giờ Tiểu Cát, giờ Đại An và tránh những giờ xấu hoặc giữa trưa và ban đêm.
Gia chủ đặt các vật phẩm đã chuẩn bị trước đó lên bàn thờ Bà Tổ Cô, ăn mặc chỉnh tề, lịch sự nghiêm túc thành tâm rồi lên hương. Tiến hành đọc bài văn khấn thờ cúng Bà. Bài văn khấn này có trong tuyển tập văn khấn cổ truyền Việt Nam.
Sau khi hương trên bàn thờ cháy được khoảng 2/3, hạ mâm lễ vàng mã xuống và đốt cho bà. Vừa hóa vừa cầu khấn Bà Tổ Cô về những mong muốn về bình an sức khoẻ của gia đình cũng như nhận lòng thành của cả nhà.
Khi hương trên bàn thờ đã cháy hết, gia chủ xin lễ và hạ mâm lễ cúng xuống, mâm lễ cúng có thể cùng gia đình thưởng thức, điều này rất tốt. Vì đây là mâm lễ đã được Bà Tổ Cô ban lộc nên không nên chia cho người ngoài mà nên để các thành viên trong gia đình được thụ lộc để có thêm nhiều may mắn.
Văn Khấn Bà Cô Tổ
Nam mô a di Đà Phật !
Nam mô a di Đà Phật !
Nam mô a di Đà Phật !
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
– Con kính lạy Đức Dương lai hạ sinh Di lặc Tôn Phật.
– Con kính lạy các cụ Tổ Khảo, Tổ Tỷ, Bá Thúc Huynh Đệ, đương thượng Tiên linh và các hương hồn nội tộc ngoại tịch, bà tổ cô dòng họ ………… tại ………………..
Tạ thế ngày ………. phần mộ ký táng tại …………………….. , nay nhân ngày huý nhật chứng minh công đức.
Tín chủ (chúng) con là:……………………Ngụ tại ……………………..
Nay theo tuế luật, âm dương vận hành, con cháu tưởng nhớ ân đức Tổ Tiên như trời cao biển rộng. Hôm nay ngày …….. tháng …….. năm ………… , tín chủ con cùng toàn thể con cháu trong nhà sửa sang lễ vật, hương hoa nước quả, thắp nén hương thơm, dâng lên trước án. Tín chủ con có lời kính mời các cụ Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, bà tổ cô, Bá Thúc, huynh đệ, Cô Di, Tỷ Muội, nam nữ Tử Tôn nội, ngoại, cúi xin các vị thương xót con cháu, phù hộ độ trì con cháu an khang, mọi bề thuận lợi, sự nghiệp hanh thông.
Bốn mùa không hạn ách, tám tiết được hưởng điềm lành phù hộ độ trì cho gia đình chúng con mạnh khỏe, bình an, có tài có lộc, giải vận giải hạn, giải tai, giải ách cho gia đình chúng con, cho gia đình chúng con được hòa hợp, làm ăn buôn bán có tài có lộc, đi sớm về trưa, đi trưa về tối, gặp chúng gặp bạn gặp vạn sự lành, cho cún con của con học hành tấn tới, văn hay chữ tốt, thi cử đỗ đạt, ngoan ngoãn biết nghe lời. cho chúng con nói có người nghe đe có người sợ, điều lành thì ở, điều dữ thì đi, vạn bệnh tiêu tán bách bệnh tiêu trừ.
Cho gia đình chúng con được mạnh khỏe, vui vẻ trẻ trung, sáng con mắt, chặt đầu gối. cho chúng con đi làm đi ăn, đi buôn đi bán đi học đi hành đi đâu cũng đều có người đưa, người đón, âm phù dương trợ, đi đâu cũng được thượng lộ bình an, đi đến nơi về đến chốn, mọi công việc đều thuận buồm xuôi gió, đầu xuôi đuôi lọt.
Chúng con người trần mặt thịt, đầu xanh tuổi còn trẻ, trẻ người non dạ, có những điều gì không phải thì con lạy trời lạy phật, lạy các vị thấn linh thiêng xá tội cho chúng con, phù hộ độ trì cho chúng con, chỉ đướng chỉ lối cho chúng con.
Tín chủ con lại mời vong linh các vị Tiền chủ, Hậu chủ ngụ trong đất này cùng về âm hưởng, xin ban cho sức khoẻ đồi dào, vạn sự tốt lành.
Chúng con lễ bạc tâm thành, nhất tâm kính lễ, cúi xin phù hộ độ trì.
Nam mô a di Đà Phật !
Nam mô a di Đà Phật !
Nam mô a di Đà Phật !
Trên đây là những điều cần biết về Bà tổ cô và các đồ lễ cúng Bà mà Vạn Sự muốn giới thiệu đến các bạn. Hy vọng rằng qua đây bạn đã biết cách chuẩn bị một mâm cúng đơn giản cũng như các đồ lễ vật cúng Bà Cô Tổ để dâng lên Bà trong gia đình, qua đó được Bà phù hộ cho sức khỏe, hạnh phúc và tài lộc.
*Thông tin được cập nhật từ blog chia sẻ kiến thức ẩm thực và đời sống Ykmusa
